Menopoz; sağlıklı yaşamın bir süreci olarak kadının doğurganlık yeteneğinin kaybolmasıdır. Her ne kadar doğal bir süreç olsa da menopoz döneminde östrojenin azalmasıyla birlikte kişide belli fiziksel ve psikolojik semptomlar gözlemlenirken, uzun vadede bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Menopozda fiziksel semptomlar;
Düzensiz menstrüal semptomlar
Sıcak basması ve gece terlemeleri
Uykusuzluk
Baş ağrısı
Vajinal kuruma
Deride kuruma
Sık idrara çıkma, idrar tutamama
Sık vajinal ve üriner enfeksiyonlar
Menopozda psikolojik semptomlar;
Anksiyete
Depresyon
Ağlama, sinirlilik
Konsantrasyon bozuklukları
Hatırlama zorluğu
Fiziksel ve psikolojik menopoz semptomları kişilerin hayat kalitelerinde düşüşe neden olmaktadır. Buna bağlı olarak bilim insanları menopoz semptomlarını azaltmanın yollarını araştırmaya başlamış ve belli besinlerin semptomları azaltmada etkili olabileceğini ortaya koymuşlardır.
Yapılan araştırmalar sonucunda; soya fıstığı, şerbetçiotu özütü ve sarı kantaron tüketimi ile vazomotor bozukluklarda (sıcak basması, gece terlemeleri vb.) azalma sağlandığı ortaya konmuştur.
Soya fıstığının menopoz semptomları üzerinde etkinliğini anlayabilmek için 60 sağlıklı post-menopozal kadın rastgele seçilip 2 gruba ayrılmış. Bir gruba 25 gram soya proteini verilirken, diğer gruba soya kaynaklı olmayan protein desteği sağlanmış ve 8 haftalık çalışma sonunda soya proteini takviyesi alan grubun diğer gruba göre menopoz semptomlarında, özellikle sıcak basması, %45 azalma gözlemlenmiş.
Şerbetçiotu özütü için; Finlandiya’ da yapılan bir çalışmada 36 post-menopozal kadına rastgele şebetçiotu kapsülü veya boş ilaç (plasebo) verilmiş ve 16 haftalık çalışmanın sonunda şebetçiotu kapsülü alan kadınların menopoz şikayetlerinde diğer gruba göre kayda değer azalmalar gözlemlenmiş.
Sarı kantaron için ise; vazomotor şikayetleri olan 100 gönüllü kadın 2 gruba ayrılmış. Bir gruba sarı kantaron özütü verilirken diğerine ise boş ilaç (plasebo) verilmiş. 4 haftanın sonunda değerlendirme yapıldığında, sarı kantaron alan grubun sıcak basması şiddeti ve süresinde %26 azalma gözlemlenirken, 8. haftanın sonunda semptom azalmaları %50-60’ a yükselmiştir. Boş ilaç alan grubun semptomlarında sadece %23-33’luk bir azalma sağlanmıştır.
Menopoz döneminde sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları için ise cranberry özütü kullanımının enfeksiyonlara karşı kuvvetli antimikrobiyal özellik göstererek enfeksiyonun tekrarlama sayısını azalttığı çalışmalarca kanıtlanmıştır. İngiltere’ de yapılan bir çalışmada 137 gönüllü kadın 2 gruba ayrılarak, 6 ay süre ile bir gruba 500 mg. kranberi özütü diğer gruba ise idrar yolları enfeksiyonlarında kullanılan ilaçların etken maddesi verilmiştir. Araştırma sonunda idrar yolları enfeksiyonları tedavisinde; kranberi özütünün idrar yolları enfeksiyonlarında kullanılan ilaçların etken maddesi kadar etkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Menopoz sonrası östrojenin azalması sonucu; şişmanlık, kalp-damar hastalıkları, osteoporoz gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu hastalıkların önlenebilmesi veya ortaya çıktıktan sonra tedavisi için menopoz sonrası yeterli dengeli beslenmenin sağlanması, fiziksel aktivitenin arttırılması ve ideal vücut ağırlığının sürdürülmesi önemli noktalardandır. Yapılan araştırmalar sonucunda menopoz sonrası kadınlarda besin gereksinmesinin genç kadınlara göre farklılık gösterdiği ortaya konmuştur.
Menopoz Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?
Gerekli olan tüm besin öğelerini sağlamak adına öğünlerde besin çeşitliliği sağlamalıdır.
Enerji içeriği düşük, besleyici değerleri yüksek besinler tüketilmelidir.
Sebze, meyve, tahıl ve kurubaklagil tüketimi arttırılarak yeterli posa alımı sağlanmalıdır.
Çeşitli sebze, meyve tüketimi ile gerekli vitamin, mineral ve fitokimyasalların tüketimi sağlanmalıdır.
Hayvansal kaynaklı doymuş yağlar veya katı margarinler yerine, doymamış bitkisel sıvı yağlar tercih edilmelidir.
Yoğurt, peynir süt gibi kalsiyum içeriği yüksek gıdalar günde en az 2 porsiyon şeklinde tüketilmelidir.
Günlük tuz tüketimi 5 gramın altında olmalıdır.
Günde en az 8-10 bardak su tüketimi sağlanmalıdır.
Alkol ve kafein tüketimi azaltılmalıdır.
